اسپکتروفتومتر آزمایشگاهی چیست
اسپکتروفوتومتر از جمله دستگاه های آزمایشگاهی است که برای اندازه گیری غلظت ماده رنگی محلول هایی چون قند ، اوره ، اسید اوریک و …. توسط خوانش رنگ نهایی آزمایش ها و فراهم نمودن امکان محاسبه غلظت و فعالیت مواد مورد اندازه گیری به کار می رود. اساس کار این دستگاه اندازه گیری شدت نور در طیفی از طول موج می باشد که توسط منشور یا کوترینگ ایجاد گردیده است.
کاربرد دستگاه اسپکتروفوتومتر
مایعات و خون موجود در بدن دارای مواد مخصوصی هستند که ماهیت آن اغلب متقاوت بوده و در غلظت های مشخصی برای ادامه حیات ضروری است. این مواد شامل قند ، پروتئین ، چربی ، یون ، آنزیم ، هورمون و … هست. بررسی ماهیت ، مقدار و اندازه گیری این مواد در حیطه علم بیوشیمی است. هر یک از این مواد در بدن دارای مقدار و محدوده مشخصی می باشند که افزایش یا کاهش آن ها موجب اختلالاتی می شود. بعضی از این مواد به مقدار بسیار کم تا حد چند صدم میلی گرم در هر سی سی از سرم یافت می شوند.
اندازه گیری قند ، پروتئین ، چربی از طریق موادی اتجام می شود که در برخورد با مواد ذکر شده کمپلکس رنگی تشکیل می دهند. این مواد که به آن ها معرف می گویند از مواد آلی یا معدنی تهیه می شوند. روش کار به این صورت است که حجم مشخصی از سرم بیمار را با مقدار معینی از معرف ها مجاور می کنند. ماده مجاورت داده شده کمپلکس رنگی تشکیل می دهد که شدت ضعف رنگی بستگی به مقدار ماده مورد نظر در آن حجم معین از سرم دارد.
برخی از این واکنش ها به زمان و دمای معینی برای انجام واکنش و به دست آمدن رنگ دلخواه دارند. سپس مقدار رنگ ایجاد شده در دستگاه هایی به نام رنگ سنج یا فوتومتر از طریق طول موجو مشخصی که رنگ مزبور در آن طول موج حداکثر جذب نوری را دارد اندازه گرفته می شود. به این ترتیب که نور به کمپلکس تابانده می شود و مقداری از این نور جذب و مقداری عبور می کند. سپس نور عبوری در طرف دیگر دستگاه توسط سلول های حساس به نور اندازه گیری می شود و طبق محاسباتی مقدار ماده اندازه گیری شده به دست می آید.
انواع اسپکتروفوتومتر
اسپکتروفوتومتر ها به دو دسته تک پرتویی و دو پرتویی تقسیم می شوند. اسپکتروفوتومتر های تک پرتویی اولین نسل اسپکتروفوتومترها بوده و تمام نور از بین نمونه عبور می کند لذا برای اندازه گیری شدت نور تابشی باید به این نکته توجه داشت. نوع دوم دو پرتویی می باشند که در این نوع نور به دو پرتو مجزا تقسیم می شود که یکی از پرتو ها به نمونه و دیگری به مرجع تابیده می شود. این امر باعث می شود هر دو پرتو نمونه و مرجع به صورت همزمان اندازه گیری می شوند.
